"Nic nie zastąpi wytrwałości. Nie zastąpi jej talent. Nic nie jest bardziej powszechne niż ludzie ze zmarnowanym talentem. Nie zastąpi jej geniusz. Niespełniony geniusz to dziś niemal przysłowie. Nie zastąpi jej wykształcenie. Świat pełen jest wykształconych rozbitków. Wytrwałość i determinacja - oto prawdziwa potęga!" - Israel Regardie

środa, 18 grudnia 2013

Indeks dolara

Potencjalna korekta pędząca na spadki na indeksie dolara. Czy dzisiejsze posiedzenie FED przyczyni się do realizacji scenariusza i zejścia indeksu poniżej 79 pkt?


wtorek, 17 grudnia 2013

Francuski CAC40

Scenariusz 5-falowej struktury na indeksie giełdy francuskiej CAC40. Cel - nowy dołek.


piątek, 22 listopada 2013

EURUSD - scenariusz bazowy

Scenariusz bazowy na parę EURUSD. Wybijając klin wzrostowy 20 listopada rozpoczęliśmy prawdopodobnie trzecią falę spadkową. Scenariusz zostanie złamany po wybiciu wierzchołka 1.3578.


Para NZDUSD testuje dzisiaj linię szyi formacji RGR, którą wskazywałem parę dni temu (formacja widoczna na interwale co najmniej H4). Biorąc pod uwagę zachowanie AUDUSD złamanie linii szyi w dniu dzisiejszym jest mocno prawdopodobne. 

wtorek, 12 listopada 2013

NZDUSD

Na parze dolara nowozelandzkiego i amerykańskiego obserwujemy ogromną formację głowy z ramionami. Jej realizacja może znieść kurs do poziomu 0.7850. Warto śledzić ten kurs.


czwartek, 7 listopada 2013

Po komunikacie EBC

Super Mario mocno dzisiaj zamieszał swoimi decyzjami na rynku walutowym. Choć mój wczorajszy view na rynek z opcją jeszcze jednego ruchu spadkowego EURUSD został wypełniony to brak reakcji na poziom 1,3390 daje do zastanowienia i burzy scenariusz korekty pędzącej na wzrosty. Wykres z wczoraj:


Pozycje długie na EURJPY i AUDUSD zostały wybite na zyskownych SL (łącznie +50p). Wskazywana linia trendu na EURJPY została złamana. Rynek po raz kolejny przypomniał traderom by przygotowali się na każdy scenariusz, szczególnie ten niezgodny z ich pozycjami:


Prawdopodobnie to nie koniec atrakcji w tym tygodniu - w piątek payrollsy.

środa, 6 listopada 2013

Indeks dolara; posiedzenie EBC a EURUSD

Na indeksie dolara mamy do czynienia z korektą pędzącą na spadki, której realizacja skutkować będzie dalszym procesem osłabiania się amerykańskiej waluty a docelowo - nowymi minimami.


Oznaczać to będzie m.in. kontynuację trendu wzrostowego na EURUSD w średnim terminie. Ciekawym miejscem na tej parze są okolice 1.3390 gdzie klastruje się 61,8% ostatniego swingu (widoczne na interwale h4 lub d1) i 1,272 sierpniowej korekty. Obecnie para broni korekty 1:1 w trendzie.

Na uwagę zasługuje także dolar australijski (AUDUSD), na którym utworzyła się formacja odwróconej głowy z ramionami.


Z kolei EURJPY broni silnej linii trendu, która utrzymuje tę parę od lipca b.r.:


W dniu jutrzejszym odbędzie się posiedzenie EBC, od którego wiele zależy jeżeli chodzi o powyższe scenariusze. Niespodziewany spadek w X 2013 inflacji HICP w Eurolandzie do 0,7% z 1,1% R/R i rekordowe bezrobocie (12,2%) sprawiły, że rynki zaczęły grę pod obniżkę stóp procentowych już w listopadzie. Efektem tych oczekiwań jest gwałtowne osłabienie euro w ostatnich kilkudziesięciu godzinach handlu. Rozważmy trzy scenariusze w kontekście EURUSD:

1. stopy procentowe pozostają na niezmienionym pułapie - rynkowe plotki nie potwierdziły się, EURUSD gwałtownie idzie w górę;
2. stopy procentowe zostają obniżone o 0,25 punktu procentowego - rynkowe plotki potwierdziły się, EURUSD idzie w górę (w myśl zasady kupuj plotki sprzedawaj fakty);
3. stopy procentowe zostają obniżone o 0,25 punktu procentowego oraz EBC zapowiada dodatkowo nowy program pokroju LTRO - rynek dostaje więcej niż dyskontował, EURUSD idzie w dół.

Z tych trzech scenariuszy wynika, że EBC musi się postarać i wygłosić bardzo gołębi komunikat by spowodować dalszy proces osłabiania się euro. Tak w skrócie wygląda mój pogląd na rynek na najbliższe godziny handlu. Jak będzie - zobaczymy.

czwartek, 24 października 2013

SP500 - kontynuacja

Nawiązując do poprzedniego posta - propozycja dalszego układu fal na amerykańskim SP500.


Aktualne pozycje:
Kliknij by zobaczyć szczegóły

środa, 16 października 2013

SP500

Koncepcja korekty prostej na wzrosty, która powinna wynieść indeks SP500 na nowe szczyty. Z uwagi na brak porozumienia w USA ewentualna pozycja na wzrosty musi być wyposażona w sztywny SL. Na uwagę zasługuje Russel 2000, który potwierdził już nowe maksima.


Aktualne pozycje:
Kliknij by zobaczyć szczegóły

środa, 9 października 2013

GBPUSD, dolar amerykański, SP500

Na wykresie GBPUSD utworzyła się formacja głowy z ramionami, która została wybita przy okazji dzisiejszego impulsu umocnienia dolara amerykańskiego. Kurs dotarł do poziomu największej korekty 1:1 i na chwilę obecną skutecznie jej broni. Mamy zatem dwa spierające się ze sobą scenariusze; z jednej obrona 1:1 w trendzie i kontynuacja trendu zakończona nowym szczytem (1.6260), a z drugiej realizacja RGR-a i zejście kursu do poziomu 1.5780.

Całkiem realnym w mojej opinii scenariuszem jest powrót kursu do linii szyi a następnie realizacja wspomnianego RGR-a. Wynika to m.in. z układu innych par walutowych takich jak USDCAD czy USDCHF, które sugerują umocnienie dolara w najbliższym czasie.

Na uwagę zasługuje także korekta 1:1 na amerykańskim SP500 (interwał dzienny). SP500 'lubi' powtarzać długości korekt więc ewentualna skuteczna obrona aktualnych poziomów daje ciekawe miejsce z atrakcyjnym poziomem zysku do ryzyka.



Aktualne pozycje:
Kliknij by zobaczyć szczegóły

środa, 2 października 2013

Analiza - złoto, EUR/JPY i AUD/USD

Przedstawiam kilka koncepcji na wybrane walory:

Złoto
Złoto w średnim terminie jest wciąż w trendzie spadkowym. Aktualnie cena kształtuje się w okolicach 1300$ za uncję. Na wykresie w interwale dziennym doszukać się można formacji głowy z ramionami z zasięgiem na 1150$. Dzisiejszy ruch wzrostowy możemy interpretować jako powrót do linii szyi ale jeżeli podaż odpuści walkę o kontynuację trendu dzienna świeca popytowa, utworzona na poziomie 61,8 fibo od czerwcowego dołka może zaowocować pułapką (fałszywą realizacją rgr) i silnym ruchem wzrostowym.


EUR/JPY
Na parze walutowej euro/jen przez pół roku obserwowaliśmy szeroką konsolidację, która zaowocowała zdecydowanym wybicie w górę. Aktualnie para ta wróciła w okolice górnego ograniczenia wspomnianej konsolidacji i póki co reaguje na to wsparcie. Doszukać się tu także możemy korekty pędzącej na wzrosty z wydłużoną falą C, która w przypadku realizacji wyprowadzi tę parę na nowe lokalne szczyty.



AUD/USD
Na australijczyku obserwujemy możliwość wystąpienia korekty prostej na spadki, której fala C jest wydłużona i stanowi 1,618 fali a. Rynek po realizacji fali C wykonał ruch na południu a następnie korektę, która została zatrzymana w okolicach 61,8 swingu. Potwierdzeniem dla osłabiającego się dolara australijskiego będzie przebicie okolic 0.9280, które stanowią obecnie silne wsparcie.



Aktualne pozycje:
Kliknij by zobaczyć szczegóły



piątek, 26 lipca 2013

"Wewnętrzna gra" - Robert Koppel, Howard Abell

Skończyłem właśnie czytać świetną książkę Roberta Koppela i Howarda Abella - "Wewnętrzna gra". Pozycja ta praktycznie w całości odnosi się do psychologii inwestowania i kształtowania się psychiki gracza giełdowego. Jak piszą autorzy "wewnętrzna gra to walka, jaką toczy każdy uczestnik rynku. Najpoważniejszym przeciwnikiem, z którym trzeba się w niej zmierzyć, jest jednak nie rynek, lecz nasze własne ja."

Przytaczam fragment książki, który szczególnie zapadł mi w pamięć - mam nadzieję, że zachęcę tym samym czytelników bloga do sięgnięcia po ten bardzo wartościowy tytuł:

"Idź tak daleko, jak sięgasz spojrzeniem; gdy tam dojdziesz, będziesz mógł spojrzeć dalej.
W południowej części Chicago mieszkała dziewczynka, która lubiła wyglądać nocą przez okno swojej sypialni. Fascynował ją ogrom przestrzeni nieba. Gdy tak patrzyła, czuła, że któregoś dnia wybierze się w kosmiczną podróż. Dla jej wiary nie miało znaczenia to, że jak dotąd wszyscy kosmonauci byli białymi mężczyznami, ona zaś była czarną dziewczynką. Mimo wielu przeszkód, rzeczywistych i wyimaginowanych, nigdy nie przestała wierzyć w realizację tego marzenia. 17 września 1992 roku Mae C. Jemison wyruszyła w kosmos na pokładzie promu kosmicznego 'Endeavor'. Marzenie zostało zrealizowane dzięki ciężkiej pracy i dyscyplinie.
Sukces przychodzi do marzycieli, którzy potrafią swoje marzenia przekształcić w rzeczywistość - dla nich nawet niebo nie jest ostateczną granicą.
Na giełdzie można zajść daleko - i tak wysoko - jak się tego chce. Wymaga to zaangażowania, ciężkiej pracy, dyscypliny, koncentracji i odpowiedniego stanu umysłu. Każdy z nas nosi w sobie ów dar umożliwiający sukces. Trzeba go tylko odkryć - tak jak ukryte pod ziemią złoże ropy naftowej. Najlepsi gracze nauczyli się korzystać z tego naturalnego źródła. Nauczyli się wygrywać.
Jak zauważył angielski pisarz Sydney Smith: 'Ogrom talentu ginie w świecie z powodu braku odwagi. Każdego dnia trafiają do grobu nikomu nie znani ludzie, którym nieśmiałość nie pozwoliła uczynić pierwszego kroku. Gdyby ktoś nauczył tych ludzi, jak zaczynać, wielu z nich dotarłoby najprawdopodobniej do szczytu sławy. Prawda bowiem jest taka, że po to, by dokonać którejkolwiek z rzeczy wartych dokonania, nie można czekać drżąc i zastanawiając się nad chłodem i niebezpieczeństwem, ale trzeba skoczyć i przedrzeć się przez to dając z siebie wszystko."

poniedziałek, 8 lipca 2013

EURUSD

Na głównej parze walutowej EURUSD małymi krokami wypełnia się scenariusz zaprezentowany w ostatnim poście (http://arturhess.blogspot.com/2013/06/erusd.html). Obecnie para ta znajduje się na wsparciu wynikającym z linii trendu pociągniętej po minimach z ostatnich miesięcy, którą jednocześnie możemy interpretować jako linię szyi sporych rozmiarów formacji głowy z ramionami. W przypadku realizacji wspomnianego RGR jej docelowy target sięga poziomu 1.1850. Poziom ten zbiega się z zasięgiem wydłużonej fali trzeciej, która stanowiłaby w tym przypadku 1.618 długości fali pierwszej. Standardowym zasięgiem fali trzeciej jest natomiast poziom 1.2450.


Aktualne pozycje:
Kliknij by zobaczyć szczegóły

poniedziałek, 1 lipca 2013

Podsumowanie wyników pierwszego półrocza

Mija pół roku odkąd za pośrednictwem myfxbook.com upubliczniłem swój trading na koncie real. Pora na małe podsumowanie tego okresu.

Na udostępionym rachunku (http://www.myfxbook.com/members/hess_sp500/hessalpari/453211) zanotowałem 173 trade'ów realizując 5864 pipsy (977p miesięcznie). Średni zysk wyniósł 144 pipsy a średnia strata 26p co jasno definiuje mnie jako swing tradera (średni zysk/strata=5,5). Jednocześnie osiągnąłem skuteczność na poziomie 35%. Wypracowany zysk osiągnał poziom 199,8% kwoty początkowej i 26,46% uwzględniając wpłaty/wypłaty.


Najbardziej burzliwym okresem był maj gdy zanotowałem serię wybitych stop lossów. Dodatkowo nałożyły się na ten miesiąc problemy techniczne, które dodatkowo pogłębiły stratę (dla dociekliwych; transakcja z 14 maja na usdchf została zamknięta na poziomie +157 pipsów ale zamiast normalnej wartości otworzyła się z wolumenem 0.01 lota więc w zasadzie nic nie dodała do rachunku). Choć wynik miesięczny i tak byłby stratny to jednak powinien on osiągnąć poziom ok. -10%. Oczywiście nie ma co płakać nad rozlanym mlekiem tylko wyciągnąć wnioski z tej sytuacji i nie dopuścić do niej w przyszłości.

W maju wzrósł też znacząco mój drawdown do poziomu 34%. Tak jak wspominałem wcześniej jest to maksymalna wartość obsunięcia kapitału na jaką mogę sobie pozwolić przy tak agresywnie zarządzanym koncie.

Naturalną konsekwencją miesiąca maja było zmniejszenie w czerwcu o połowę wielkości otwieranych zleceń w celu przeczekania niesprzyjającego mi rynku. Finalnie w czerwcu odnotowałem zysk +5,81% i maj pozostał jedynym stratnym miesiącem w tym półroczu. Prawdopodobnie utrzymam strategię mniejszego zaangażowania jeszcze przez lipiec.

Dzisiaj zamknąłem pozycje na dolarze australijskim (AUDCAD i EURAUD) dodając łącznie 296 pipsów. W portfelu jest jeszcze jeden long na EURAUD (+170p)


czwartek, 20 czerwca 2013

EURUSD

Wczorajsze umocnienie dolara amerykańskiego w związku z konferencją prasową Rezerwy Federalnej przyczyniło się bezpośrednio do utworzenia na rynku walutowym wielu bardzo ciekawych figur i formacji, które wskazują na duże prawodopodobieństwo ery umacniającego się dolara w nadchodzących miesiącach.

Jeżeli ostatnia świeca tygodniowa na poniższym wykresie EURUSD zachowa swój podażowy charakter na zamknięciu w piątek, będzie to argument do rozpoczęcia spadkowej fali trzeciej po korekcie prostej (wykres poniżej). Jej standardowy zasięg, biorąc po uwagę falę pierwszą, to ok. 950 pipsów.



Aktualne pozycje:
Kliknij by zobaczyć szczegóły

środa, 19 czerwca 2013

O tradingu dwa słowa

Trading przypomina prowadzenie działalności gospodarczej - występują tu koszty stałe w postaci wybitych stop lossów. Testując rynek wykładamy na potwierdzenie swoich tez określone kwoty pieniędzy. Nie masz racji? Nie ważne, za kilka godzin czy za kilka dni okazja pojawi się ponownie a strata poniesiona z powodu wybitego stop lossa powinna być znikoma w stosunku do posiadanego kapitału. W ten sposób koszty testowania rynku jesteś w stanie ograniczyć do minimum. A gdy już będziesz miał rację - wykorzystaj to, rozpocznij piramidowanie pozycji i bądź cierpliwy rozsądnie zarządzając Twoim otwartym zleceniem. W ten sposób jednym dobrze zarządzanym trade'm jesteś w stanie z nawiązką pokryć kilka czy kilkanaście wybitych stop lossów. To jest właśnie świadomy, profesjonalny trading.

Sam fakt używania stop lossów uważam w tej profesji za kluczowy. W moim przekonaniu za wyzerowanie rachunków traderów odpowiadają w głównej mierze dwie kwestie - brak zleceń zabezpieczających i dobieranie w stracie. Jeżeli nie przestrzegasz tych dwóch reguł bardzo narażasz się na utratę swojego kapitału. Jak wiadomo nikt nie lubi się mylić. A gdy widzimy wybijanego stop lossa mamy takie właśnie poczucie - pomyliłem się. Odpowiedz sobie zatem na pytanie; po co jesteś na rynku? - po to by mieć rację czy po to by zarabiać pieniądze i nie wyzerować swojego depozytu? Pamiętaj - wybite stop lossy to stały element spekulacji.

A może jesteś w serii strat? Być może rynek zmienił charakter, zmienność jest znikoma a w Tobie narasta frustracja? Wtedy zmniejsz wielkość otwieranych pozycji i bądź cierpliwy - rynek zawsze wynagradza cierpliwych. Pamiętaj, że depozyt jest Twoim narzędziem pracy, nie możesz go stracić ponieważ prędzej czy później znów pojawi się okazja a Ty nie będziesz miał jak ją wykorzystać. Gdy ponownie poczujesz rynek powróć do pierwotnych wielkości zleceń.

Trading to działalność oparta w głównej mierze na prawach matematyki, w szczególności rachunku prawdopodobieństwa. Nijak ma się on do wiedzy ekonomicznej czy ilości godzin poświęconych na oglądanie CNBC Biznes. Czy kiedykolwiek zarobiłeś na podstawie rad udzielonych przez komentatorów giełdowych (tzw. gadających telewizyjnych głów?). Czy myślisz, że gdyby oni naprawdę wiedzieli jakie losy czekają rynki to pracowaliby na etacie w telewizji, banku czy domu maklerskim?
"Jedyny pożytek z analityków giełdowych polega na tym, że na ich tle dobrze wypadają wróżbici." - Warren Buffet
Na polu bitwy jesteś skazany wyłącznie na siebie. O przetrwanie walczysz nie tylko z drobnymi traderami ale także z ogromnymi instytucjami finansowymi i ich zarządzającymi. Posiadany przez tych ostatnich kapitał jest jak tankowiec na morzu - potrzeba relatywnie sporo czasu by zmienił swój dotychczasowy kierunek. Ty jesteś jak szybkozwrotna motorówka i to jest Twoja przewaga - wykorzystaj ją.

czwartek, 6 czerwca 2013

Hindenburg Omen ponownie straszy


W połowie 2010 roku opisywałem wystąpienie rzadkiego sygnału technicznego, zwanego Hindenburg Omen. Jego nazwa pochodzi od wydarzenia z 6 maja 1937 roku kiedy to niemiecki sterowiec pasażerski Hindenburg został doszczętnie zniszczony. W skład Hindenburg Omen wchodzi szereg wskaźników technicznych analizujących kondycję najważniejszego parkietu światowego – New York Stock Exchange (NYSE). HO uaktywnia się gdy zagrożenie krachem giełdowym jest wyższe niż przeciętnie.

Szczegółowe kryteria sygnału Hindenburg Omen:
  1. Liczba dziennych maksimów cen walorów z ostatnich 52 tygodni oraz liczba dziennych minimów z ostatnich 52 tygodni musi w sumie być większa niż 2,2% liczby wszystkich handlowanych walorów.
  2. Mniejsza z wartości z punktu pierwszego nie może być niższa niż 75.
  3. 10 tygodniowa średnia krocząca na NYSE unosi się (np. na SP500).
  4. Oscylator McClellan'a jest tego dnia negatywny.
  5. Liczba walorów, które notują nowe 52 tygodniowe maksima nie może być więcej niż dwukrotnie większa od liczby walorów, które notują nowe roczna minima. Jeżeli natomiast liczba walorów, które notują nowe roczne minima jest dwukrotnie większa niż liczba walorów, które notują nowe roczne maksima - wzmacnia to wartość sygnału Hindenburg Omen.
  6. Warunkiem potwierdzenia sygnału jest wystąpienie go w ciągu jednego miesiąca przynajmniej 2 razy.

Podstawowym założeniem wskaźnika jest wykrywanie rynkowego „rozdwojenia jaźni” kiedy to znaczna ilość spółek notuje swoje roczne maksima i jednocześnie duża ilość spółek jest na swoich minimach.  HO ma sprawdzalność na poziomie ok. 25% i przeciętnie wyprzedza nadchodzące wydarzenia o 120 dni. Nie należy go jednak ignorować. Jeżeli bowiem sprawdzi się i na rynku rozpoczną się spadki to nie będą one miały charakteru klasycznej korekty lecz rynkowego załamania.

W ostatni piątek 31 maja ponownie doszło do wystąpienia HO. Choć poprzednio wystąpił on w sierpniu 2010 roku i nie sprawdził się to jednak krach z 2008 roku został poprzedzony serią sygnałów HO. Zamieszczam szczegółową listę HO 1986 - 2008:


Sytuacja jest o tyle wyjątkowa, że w przeciwieństwie do 2010 roku obecnie jesteśmy na nowych historycznych szczytach giełd amerykańskich. Pozostaje pytanie czy wystarczająca ilość osób uwierzyła w niekończącą się hossę by mogła rozpocząć się zmiana długoterminowego trendu - w myśl  emocji cyklu giełdowego:


Aktualne pozycje:
Kliknij by zobaczyć szczegóły

wtorek, 4 czerwca 2013

SP500

Szeroki indeks amerykański SP500 utrzymuje największą korektę w trendzie. Skuteczna obrona poziomu 1625 punktów w dniu wczorajszym sugeruje, że z dużym prawodpodobieństwem obserwujemy kontynuację wzrostów z wyjściem na nowe, historyczne szczyty.


Aktualne pozycje:
Kliknij by zobaczyć szczegóły

środa, 22 maja 2013

EURUSD - aktulizacja II

Aktualnie czas trwania dwójki zbiega się z czasem trwania potencjalnej czwórki - jest to dobry moment na rozpoczęcie ostatniej, piątej fali o zasięgu co najmniej 150 pipsów.


Aktualne pozycje:
Kliknij by zobaczyć szczegóły

poniedziałek, 20 maja 2013

Zapiski spekulanta cz. 100 - EURUSD aktualizacja

Para Eur/usd zanegowała scenariusz opisywany w poprzednim poście. Wszystko wskazuje na to, że po realizacji korekty pędzącej będącej czwórką w całym układzie fal czeka nas ostatnia piąta fala, która w standardowym scenariuszu powinna znieść tę parę do poziomu 1.2718 (równość jedynki i piątki). 


Aktualne pozycje:
Kliknij by zobaczyć szczegóły

czwartek, 16 maja 2013

Zapiski spekulanta cz. 99 - EURUSD

Możliwość wystąpienia korekty nieregularnej na parze EURUSD. Relacja fali C/A wyniosłaby w takim układzie 1.618. Targetem jest długość fali pierwszej w całej strukturze (450 pips).


Aktualne pozycje:
Kliknij by zobaczyć szczegóły

poniedziałek, 15 kwietnia 2013

Zapiski spekulanta cz. 98 - SP500

Poziom 1561 punktów wydaje się być ciekawym miejscem na ewentualny atak popytu w trwającej korekcie na szerokim indeksie amerykańskim SP500. Jeżeli rynek dojdzie do tych rejonów a świeczki na niskim interwale (np. M15) potwierdzą aktywność byków będzie to moim zdaniem ciekawe miejsce z atrakcyjnym poziomem zysku do ryzyka. Target - nowy szczyt. Póki co wciąż pozostaje na tym rynku obserwatorem.



Aktualne pozycje:
Kliknij by zobaczyć szczegóły

wtorek, 9 kwietnia 2013

Zapiski spekulanta cz. 97 - EURJPY

Pełna 5 falowa struktura EURJPY stała się faktem. W ostatnich dniach nieustannie obserwowałem tę parę walutową starając się podpiąć pod wzrostową 'piątkę'. Niestety była ona bardzo dynamiczna i nastąpiła po korekcie płaskiej, która jest trudna do grania ponieważ ciężko znaleźć w niej miejsce z wąskim SL.


Wykres EURJPY przestawia bardzo czytelną strukturę; fala druga jest korektą pędzącą gdzie a=c, natomiast fala 4 stanowi korektę płaską o prawie takim samym czasie trwania co 'dwójka'.

Wykres w interwale tygodniowym dostarcza nam także ciekawych informacji. Być może wypełniła się właśnie ogromna korekta pędząca, gdzie c/a=1.272. Realizacja takiego scenariusza skutkowałaby nowym dołkiem na tej parze walutowej co oznacza minimalny zasięg 3500 pipsów. Warto zatem zwrócić uwagę czy na świecach tygodniowych zacznie rysować się podaż.



Aktualne pozycje:
Kliknij by zobaczyć szczegóły

poniedziałek, 8 kwietnia 2013

Czym jest myfxbook i dlaczego warto go posiadać II

Dziś kolejny post dotyczący myfxbook. W pierwszej kolejności chciałbym wyjaśnić dlaczego nie każde konto, wyglądające w serwisie na zyskowne, warte jest uwagi.

Otwierając profil tradera na myfxbook pierwszą informacją, jaka rzuca się w oczy jest zysk (gain) oraz jego graficzna prezentacja. Informacje ważne - ale nie kluczowe. Zaraz pod zyskiem znajdziemy "absolute gain", czyli zysk uwzględniający wszelkie wpłaty/wypłaty na rachunku. Dlaczego powinniśmy rozróżniać obie te wartości, prosty przykład:
Przykład: Przyjmijmy, że wpłacamy 100 euro na rachunek mt4 i podpinamy go do myfxbook. Po upływie 6 miesięcy mamy wypracowany zysk 30%, czyli na rachunku znajduje się 130 euro. Nasz sposób tradingu zakłada maksymalną stratę 1% kapitału początkowego na transakcji (1 euro). Następnie, w związku z tym, że dobrze nam idzie, wpłacamy 1000 euro. Na rachunku znajduje się 1130 euro - dostosowując się do nowej kwoty, powiększamy zaangażowanie na rynku wciąż utrzymując maksymalną stratę na jednej transakcji w wysokości 1% (w tym przypadku będzie to 11,30 euro). Kolejny miesiąc był dla nas bardzo dobry i uzyskaliśmy 10% do rachunku, czyli zarobiliśmy 113 euro. I teraz uwaga - nasz zysk (gain) nie będzie wynosił 40% (30%+10%), tylko 143% (30%+113%). Wszystko dlatego, że 'gain' liczony jest nieprzerwanie od początkowego kapitału. Czyli system policzył zysk 113 euro w stosunku do początkowego 100 euro i na tej podstawie obliczył ‘gain’. Zmieni się także 'absolute gain' i wyniesie właśnie to zarobione 10%.

Wniosek: Bardziej wartościową informacją dla konta myfxbook jest 'absolute gain'. Sam 'gain' jest zniekształcony w przypadku dokonywania kolejnych wpłat na konto, szczególnie gdy są one dużo większe od kapitału początkowego. Uwagę na to zwrócił mi anonimowy czytelnik w komentarzach pod ostatnim postem.  Jednakże to nie osiągnięty zysk pozwala nam ocenić czy mamy do czynienia z profesjonalistą czy z traderem, który notuje dobrą passę albo zaliczył jeden super-trade.
Druga w kolejności rzecz, na którą powinniśmy zwrócić uwagę to czy konto jest real czy demo. Informację o tym znajdujemy na samej górze, zaraz przy nazwie konta. Różnica jest zasadnicza - nie każdy trader jest w stanie osiągać te same wyniki spekulując na rachunku realnym jak na demo. Moim zdaniem nie ma większego sensu brać pod uwagę wyniki osiągane na wirtualnych środkach.

Aby uwierzytelnić swój rachunek podpięty do myfxbook należy wykonać dwie czynności:
- podać hasło inwestora;
- umieścić w komentarzu w dowolnej transakcji kod autoryzacyjny podany przez myfxbook.
Jeżeli właściciel konta dokonał obu tych czynności powinniśmy zobaczyć dwa zielone odznaczenia dla, odpowiednio:
- Track Record Verified
- Trading Privileges Verified
Pozwala nam to zweryfikować czy dana osoba faktycznie jest właścicielem konta i czy dokonuje na nim transakcji. Konta bez tej weryfikacji należy od razu przekreślić - lub poprosić właściciela o dokonanie tych czynności (zajmuje to 2 minuty).

Jedną z najważniejszych rzeczy, na którą należy zwrócić uwagę są obsunięcia kapitału (drawdown). Ich maksymalna wartość  wyświetlona jest zaraz pod uzyskanym zyskiem a graficzna ilustracja widnieje w ostatniej zakładce wykresów (chart). Im agresywniejsze konto tym obsunięcia kapitału będą wyższe (choć oczywiście nie jest to regułą). Trzeba jednak pamiętać, że matematyka jest nieubłagana i o ile w przypadku drawdown'u 10% do odrobienia mamy 11%, tak w przypadku DD 50% musimy zrobić 100% by wyjść na zero. Moim zdaniem drawdown'y przekraczające 30% są bardzo ryzykowne, natomiast konta z DD przekraczającymi 50% są nie warte uwagi.

Zakładka Trading informuje nas o wynikach z ostatniego okresu (dzień/tydzień/miesiąc/rok). Uzyskujemy informacje o wynikach zarówno w pipsach jak i w procentach. Dobrze jest by historia konta opiewała na co najmniej 100 trade’ach i liczyła sobie kilka miesięcy. Uwaga – zastosowane tu wartości procentowe dotyczą także ‘gain’ a nie ‘absolute gain’. Ponadto ilości pipsów dotyczą także trade’ów zamkniętych w części.
Przykład: Wchodzimy w pozycję krótką na eurusd i w ciągu kilku godzin znajdujemy się już na 100 pipsowym plusie. Widzimy, że rynek zaczyna się wahać więc decydujemy się na zamknięcie połowy pozycji. Oznacza to, że do rachunku myfxbook zostanie dodane 100 pipsów. Powiedzmy, że rynek poszedł jeszcze w naszą stronę i zamknęliśmy drugą połowę transakcji na 150 pipsach. Do konta zostanie dodanych kolejne 150 pipsów więc łącznie za ten trade uzyskamy w statystykach 250 pipsów.Mocniejszy przykład: trader ma zysk 100 pipsów na 1 locie. Zamyka pozycję w 10 częściach po 0,1 lota a na myfxbook w jego statystykach zamiast +100 pipsów figuruje +1000 pipsów.

Wniosek: Ilość uzyskanych pipsów musimy traktować z przymrużeniem oka. Jeżeli trader zamyka swoje transakcje w częściach, co jest normalną praktyką, statystyki te będą mocno zniekształcone.
Jak widać zarówno 'gain' jak i ilość zgarniętych pipsów jest liczona w myfxbook w specyficzny sposób. Należy o tym pamiętać przeglądając profil tradera by nie ulec iluzji wielkich liczb. Niestety taki sposób naliczania wyników może być metodą na koloryzowanie swoich osiągnięć.

Następną, najważniejszą zakładkę "Advanced Statistics" opiszę w kolejnym poście. To ona pozwala nam ocenić czy mamy do czynienia z profesjonalistą (lub skutecznym systemem), który w długim okresie prawdopodobnie będzie osiągał dodatnie stopy zwrotu.


Aktualne pozycje:
Kliknij by zobaczyć szczegóły

wtorek, 2 kwietnia 2013

Podsumowanie wyników pierwszego kwartału 2013

Podsumowanie wyników na podstawie konta real podpiętego do myfxbook.com:

 
W trzech pierwszych miesiącach roku zrealizowałem 1913 pipsów, osiągając średnią stratę na poziomie 23p i średni zysk 116p. Zysk wyniósł 147% kwoty początkowej. Więcej statystyk bezpośrednio na myfxbook/hessalpari

Zastanawiam się nad uruchomieniem konta zarządzającego PAMM. Inwestorów zainteresowanych współpracą zapraszam do kontaktu mailowego hessartur(at)gmail.com.
 
Podgląd konta Alpari w myfxbook będzie dostępny w obecnej formie jeszcze co najmniej przez I/II kwartały.

Aktualnie w portfelu znajduje się długa pozycja na GBPUSD (+114pips) oraz krótka na CADCHF (+48pips), podnoszące konto łącznie o ok. 16%.


Aktualne pozycje:
Kliknij by zobaczyć szczegóły

piątek, 22 marca 2013

Czym jest myfxbook i dlaczego warto go posiadać I

Przeczytałem niedawno świetną książkę Van Tharp'a - "Trader doskonały". Autor poświęca w niej wiele miejsca na uargumentowanie korzyści jakie płyną z prowadzenia dziennika tradera. Prowadząc taki dziennik możemy przy każdej transakcji zapisywać powody, dla których ją zawarliśmy oraz nasze oczekiwania wobec rynku. Następnie analizując takie komentarze, np. raz na tydzień, widzimy czarno na białym, w którym miejscu nagięliśmy lub złamaliśmy nasze zasady, gdzie dokonaliśmy transakcji bez uzasadnienia, jednym słowem - gdzie poniosły nas emocje i popełniliśmy błędy.

"Człowiek uczy się na błędach" - to prawda, ale pod warunkiem, że jest świadomy, że je popełnia i wyciąga z nich wnioski*. Dlatego analiza własnych zagrań i wyciąganie wniosków z błędnych transakcji czyni nas lepszymi traderami. Kariera tradera to ciągłe doskonalenie własnych umiejętności. Wynika to głównie z faktu, iż rynki nieustannie się zmieniają. Techniki, które stosujemy dzisiaj mogą okazać się za jakiś czas bezużyteczne. Dobry trader potrafi rozpoznać charakter rynku i dostosować się do niego.

Kiedyś próbowałem prowadzić dziennik transakcyjny w klasycznej papierowej formie. Przyznam jednak, że takie rozwiązanie było dla mnie dość niewygodne i moje zapiski nie były prowadzone starannie. Często zapominałem wprowadzić kolejne zlecenia ponieważ na rynku tyle się działo, że zwyczajnie nie miałem czasu dokonać aktualizacji.

Z pomocą przyszedł myfxbook - darmowy serwis internetowy stworzony dla traderów. Dzięki podłączeniu swojego konta MetaTrader każdy ma możliwość bezpiecznie wyeksportować historię transakcji, która zamienia się w szereg interesujących statystyk. Niektóre z nich mogą być dla nas prawdziwym zaskoczeniem.

Typowy widok konta MT4 podpiętego do myfxbook.com

Średni zysk, średnia strata, odsetek zyskownych trade'ów, obsunięcia kapitału czy średni czas transakcji - gdy w naszym tradingu pozbawieni jesteśmy tych danych może dojść do sytuacji gdy zaczniemy sami się oszukiwać, że wszystko jest ok, mimo iż z konta ubywają pieniądze. W takich momentach myfxbook jest strzałem w dziesiątkę.

W kolejnych postach postaram się przybliżyć wszystkie aspekty związane z posiadaniem myfxbook. Spróbuję wskazać statystyki, które w sposób szczególny powinny interesować traderów a także napiszę dlaczego nie każde konto, z pozoru wykazujące zysk, jest warte uwagi.

Miłego weekendu!


*Gdy pisałem te słowa przypomniało mi się interesujące wystąpienie Jacka Walkiewicza o motywacji, polecam:



Aktualne pozycje:
Kliknij by zobaczyć szczegóły

środa, 20 marca 2013

Trading, wspomnienia i Paul T. Jones

Ostatnie dni nie przynoszą zbyt wielu okazji do tradingu - przynajmniej z mojego punktu patrzenia na rynek. Chaotyczne ruchy związane z sytuacją na Cyprze spowodowały, że nie dostrzegam żadnego interesującego punktu zaczepienia na wykresach. Indeksy amerykańskie nieprzerwanie brną do góry będąc już prawdopodobnie w elliotowskiej piątce. Złoto znajduje się w okolicach minimum z zeszłego roku i moim zdaniem nie powinno już znaleźć się niżej. Póki jednak nie wyklaruje się zdecydowany ruch dalej pozostanę obserwatorem. W końcu tylko rynek ma rację.

Korzystając z sytuacji po raz kolejny czytam "Wspomnienia gracza giełdowego". Wiele razy wspominałem o tej książce na łamach bloga ale zrobię to po raz kolejny. Zrobię to, ponieważ książka Edwina Lefevre jest absolutnie ponadczasowa. Każdy trader w zależności od etapu rozwoju, na którym się znajduje, znajdzie w tej książce wiele cennych wskazówek. Niektóre zrozumiemy lub dostrzeżemy czytając tę pozycję kolejny raz i mając za sobą nowy bagaż doświadczeń. Myślę, że ta książka jest zupełnie inna w odbiorze dla nowicjusza i dla profesjonalisty. Oboje znajdą tu potrzebne informacje do dalszego rozwoju. „Wspomnienia gracza giełdowego” koncentrują się na przeżyciach i przemyśleniach głównego bohatera Jessego Livermore'a na drodze jego kariery tradera. Drogi żmudnej, wyczerpującej i bardzo wyboistej. Jesse wielokrotnie powtarza, że spekulacja jest stara jak świat i nic się w niej nie zmieniło. Jest tak, ponieważ niezmienne pozostają ludzkie emocje i działania determinowane przez te pierwsze.

Dzieło Edwina Lefevre'a uświadomiło mi kiedyś, że wyniki na rynkach finansowych są uzależnione przede wszystkim od psychologii. Aby to naprawdę zrozumieć potrzeba czasu i doświadczenia. Od rynków dostajemy dokładnie to co chcemy dostać. Pragniemy mieć rację, a może pragniemy być w błędzie? To drugie brzmi absurdalnie, ale nasza podświadomość może nas na takie tory wyprowadzić - chęci bycia w błędzie lub chęci tracenia pieniędzy. Dlatego właśnie spekulacja jest nauką o samym sobie.

Celowo wspomniałem o pragnieniu posiadania racji ponieważ w tradingu może się ona okazać bardzo zgubna. Nadrzędnym zadaniem tradera jest zarabianie pieniędzy a nie posiadanie racji. Trader, który posiada rację w 10% przypadków może okazać się dużo bardziej profitowy od tego, który posiada rację w 90% przypadków. Różnica pomiędzy tymi dwiema kwestiami, z pozoru niewielka, to temat na odrębny post. Z pewnością napiszę go w najbliższych tygodniach!   

Paul Tudor Jones przyznał, że egzemplarz „Wspomnień gracza giełdowego” daje każdemu nowo zatrudnionemu traderowi, bez względu na to, czy ma już doświadczenie na rynkach, czy nie. A jeżeli jesteśmy już przy temacie Paul'a, zachęcam do obejrzenia filmu "Trader" - do wyszukania za pośrednictwem google.

Jeszcze raz gorąco zachęcam do lektury "Wspomnień". Na koniec, jeden z moich ulubionych fragmentów z książki E. Lefevre'a:
Dużo czasu zabiera, zanim człowiek zrozumie wszystkie nauki płynące z popełnionych błędów. Mówi się, że każdy kij ma dwa końce, a każda rzecz dwie strony. Ale rynek giełdowy ma tylko jedną stronę – i nie jest to ani strona długa, ani krótka, lecz właściwa. Zrozumienie tej generalnej zasady zajęło mi znacznie więcej czasu niż przyswojenie sobie bardziej technicznych aspektów spekulacji.
Słyszałem o ludziach, którzy zabawiają się, dokonując papierowych transakcji giełdowych. Czasem zarabiają na nich miliony dolarów – oczywiście tylko na papierze. W ten sposób bardzo łatwo zostać wybitnym spekulantem. Przypomina to anegdotę o dżentelmenie, który sposobił się do pojedynku. Jego sekundant pyta go:
- Czy rzeczywiście jest pan dobrym strzelcem?
- Nie chwaląc się – odpowiada skromnie dżentelmen – potrafię z odległości dwudziestu kroków trafić w nóżkę kieliszka od wina.
- To rzeczywiście niezłe osiągnięcie – odrzekł tamten. – Ale czy potrafiłby pan to zrobić również wtedy, gdyby kieliszek miał również pistolet wycelowany w pana serce?

Grając na giełdzie, ciągle muszę wykładać pieniądze na poparcie swoich tez. Liczne straty nauczyły mnie, że nie powinienem inicjować pozycji, dopóki nie nabiorę pewności, że za chwilę nie będę musiał się wycofać. Jeśli nie mam takiej pewności, po prostu nic nie robię, czekam. Ale to nie może prowadzić do niezdecydowania. Przez całe swoje życie popełniałem różne błędy, ale w traceniu pieniędzy zdobyłem pokaźne doświadczenie zgromadziłem całą masę wartościowych przestróg. Parę razy straciłem prawie wszystko, co miałem, ale nigdy nie byłem totalnym bankrutem. Inaczej już dawno pożegnałbym się z giełdą. Zawsze wiedziałem, że będę miał następną szansę i że drugi raz nie popełnię tego samego błędu. Wierzyłem w siebie.

Człowiek musi wierzyć w siebie i w swój rozum, jeżeli chce wyżyć z tej gry. Właśnie dlatego nie polegam na plotkach i nie wierzę w informacje insiderów i tym podobne.  Jeśli kupuję akcje za radą Smitha, to muszę także czekać na jego wskazówkę, kiedy je sprzedać. Jestem od niego zależny. Załóżmy, że Smith pojechał na wakacje, a nadszedł czas sprzedaży tych akcji. Nie, drodzy państwo, nikt nie zarobi dużych pieniędzy na tym, co doradzą mu inni. Wiem z doświadczenia, że nikt nie może dać mi wskazówki albo serii wskazówek, dzięki którym zarobiłbym więcej pieniędzy niże te, które mogę zarobić, opierając się na własnym rozsądku. Musiało minąć pięć lat nim nauczyłem się grać w sposób na tyle inteligentnym aby zarabiać duże pieniądze nawet wtedy, kiedy mam rację co do stanu i perspektyw rynku.

Aktualne pozycje:
Kliknij by zobaczyć szczegóły

Etykiety

10 marzec (1) 1180 (1) 12 sposobów na zmarnowanie życia (1) 20 lipca 2014 (1) 20.07.2014 (1) acta (1) aktualny trend (5) Alan Greenspan (2) all ordinaries (1) amerykański indeks małych spółek (1) analiza (7) analiza długookresowa (5) analiza fundamentalna (1) analiza giełdowa (5) analiza rynku (3) analiza sp500 (10) analiza średnioterminowa (5) analiza technicza (2) analiza techniczna (8) analiza złota (3) analogie na giełdzie (1) andromeda initiative (1) Arabtec Holding Co. (1) artur hess (3) artur hess tancerz (1) audusd (3) badanie rynki akcji (1) baltic dry index (1) bańka spekulacyjna (1) ben bernanke (1) bessa (6) BOVESPA (1) bóbrka (1) bullish/bear ratio (1) bux (2) CAC40 (3) carry trade (1) cenzura internetu (1) CFTC (1) cftf (1) chf/pln (1) Christine Lagarde (1) Christopher H. Browne (1) comex (1) COT (1) cpi (1) cykl inwestycyjny (1) cykl prezydencki (7) cykliczność (1) cytaty (2) czarne złoto (1) czas trwania korekty (1) dach mansardowy (1) dane makroekonomiczne (1) DAX (12) deutsche bank (2) DFMGI (1) di napoli (1) djia (1) długie cienie (1) dolar (3) dolar amerykański (3) dolar australijski (1) dolar index (1) donald trump (1) dopiski (7) dow jones (1) dow-gold (2) dow-jones (1) dubai (1) dywergencja (2) dźwignia finansowa (1) ebc (3) ed seykota (1) efekt grudnia (1) efekt potwierdzenia (1) egzamin maklerski (2) einstein (1) elliott (2) elon musk (1) emerytura (1) emocje (3) Era zawirowań (1) euforia (1) eur/pln (1) eur/usd (6) eurchf (1) eurjpy (2) eurusd (6) fala piąta (2) fale Elliotta (10) fale grawitacyjne (1) fazy księżyca (2) FED (3) fed bena bernanke (1) finanse (1) finansowe cytaty (1) forex (10) formacja głowy i ramion (6) formacja trójkąta (7) formacje cenowe (2) frank szwajcarski (1) FTSE 100 (2) ftse mib (1) ftse100 (1) gbpusd (1) geopolityka (1) george friedman (1) george soros (2) giełda (8) giełda w hiszpanii (1) giełda w szanghaju (1) gold (6) gold ichimoku 2 daily (1) gwiazda polarna (1) harmonia rynku (1) hedge (1) hessalpari (1) hindenburg omen (2) hossa (7) howard abell (1) ibex35 (1) ichimoku (2) ignacy łukasiewicz (1) imf (1) indeks dolara (1) indeks strachu (2) indeksy amerykańskie (1) independent trader (1) index giełdowy australia (1) inflacja (1) inwestycje (1) ISM (1) jacek walkiewicz (1) jak zostałem milionerem (1) jan fijor (1) JP Morgan (1) klin zniżkujący (1) klin zwyżkujący (3) komisja nadzoru finansowego (1) konsolidacja (2) korekta (5) korekta 1:1 (2) korekta 10% (2) korekta ABC (1) korekta nieregularna (2) korekta pędząca (2) korekta płaska (2) korekta prosta (3) kosmos (1) krach (5) krótki film o prawdzie i fałszu (1) kryzys (1) krzyż śmierci (3) kurs dolara (1) kursy maklerskie (2) kwartał (1) lehman brothers (1) licencja maklera (1) LOP (1) lot paraboliczny (1) luka cenowa (1) luka wyczerpania (1) luki cenowe (1) Mała książeczka o inwestowaniu w wartość (1) manifestacja (1) manipulacja (1) manipulacja na rynku złota (1) mars (1) marzec (1) materiały (1) MERVAL (2) meta trader (1) metale szlachetne (3) michael jackson symfonicznie (1) michael shermer (1) mikołaj rylski (1) money management (1) Murphy (1) mWIG40 (2) mWIG40 a WIG20 (1) myfxbook (6) najmocniejszy okres (1) nasdaq (3) następne 100 lat (1) nastroje na rynku (1) national geographic (1) nbp stopa procentowa kredyty hipoteczne (1) neuroekonomia (1) new york stock exchange (1) nyse (3) nzdusd (1) objęcie bessy (1) odwrócone RGR (3) opcje (1) opinia (1) opór (2) oRGR (4) ostrzeżenie (1) oszczędzanie (1) pamm (1) panika (1) paul tudor jones (1) pipa (1) pips (1) podaż (1) podejście kontrariańskie (1) podsumowanie wyników (1) podusmowanie 2022 rynki finansowe kryptowaluty (1) podwójny szczyt (3) polityka (1) portfel (1) portfolio (1) poziom 1050 (1) poziomy Fibonacciego (2) ppk (1) prognozowanie (1) projekcja (1) protest (1) przemyślenia (2) psychologia inwestowania (2) psychologia spekulacji (1) pszenica (1) pułapka na byki (1) put (1) rachunek prawdopodobieństwa (1) rajd św. mikołaja (1) rajd złota (1) raporty (1) recenzja (4) relative strength index (1) rezerwa federalna (3) rezerwy srebra (1) rgr (3) robert koppel (1) ropa (1) ropa naftowa (2) ROST (1) RSI (2) russel 2000 (5) russell 2000 (1) rynek amerykański (1) rynek byka (2) rynek niedźwiedzia (1) rynek walutowy (1) rynek złota (13) rynki (1) rynkowy umysł (1) s&p100 (1) scifun (2) sentymen (2) sentyment na rynku (4) sentyment sii (1) sezonowość (2) sezonowość złota (2) sezonowść (1) Shanghai Composite (1) shiller pe (1) short (1) silny dolar (1) sma100 (2) SMA200 (1) SMA400 (3) SMI (1) sopa (1) SP500 (28) sp500 weekly trend (5) spacex (1) spekulacja (30) spekulant (2) spółki amerykańskie (1) spx (1) srebro (2) statement (1) stop lossy (2) stopa zwrotu (1) stopy procentowe (1) sui30 (1) sWIG80 (2) symulacja sp500 (1) symulacja wig (1) sytuacja na giełdzie (1) szczyt (1) szpulka (1) średnie kroczące (1) świat jako wioska; David J. Smith; If the World Were a Village (1) świece japońskie (1) taniec (1) target point (1) technika ichimoku (3) tesla (1) trader doskonały (1) trader vic (2) Trader Vic II (1) trader21 (1) trading (11) trading jam session (1) trend (5) trend na giełdzie (3) trend wzrostowy (3) trójkąt prostokątny (2) us dollar index (1) usd/pln (3) van tharp (1) victor sperandeo (2) vix (6) vxo (1) wall street (1) waluta carry trade (1) wewnętrzna gra (1) wheat (1) wig (1) wig20 (9) wig30 (1) wkupienie rynku (1) wrzesień (1) wskaźnik (1) wskaźnik odchylenia (2) wskaźniki (1) wsparcie (2) wspomnienia gracza giełdowego (1) wybory usa (1) wykupienie (1) wzrostowe tygodnie (1) xauusd (2) youtube (1) zapiski spekulanta (4) zarządzanie aktywami (1) zarządzanie pozycją (1) zarządzanie ryzykiem (1) zasady gry (2) zasięg formacji (1) złoto (9) złoto analiza (2) złoty (1) złoty krzyż (2) zmiana trendu (2) zmienność (1) zniesienia Fibonnaciego (1)