Zapiski spekulanta cz. 68 – SP500, WIG20, BUX

W ostatnim poście zwróciłem uwagę na dwie formacje głowy z ramionami utworzone na indeksach SP500 oraz warszawskim WIG20. Różnica polegała na tym, że obie formacje wskazywały przeciwne kierunki ruchu – na SP500 w górę natomiast na WIG20 w dół.

Istnieje prawdopodobieństwo, że w dniu dzisiejszym doszło do zanegowania sygnału kupna na amerykańskim indeksie SP500 i byki zostały złapane w pułapkę. 23 grudnia SP500 pokonał opór wynikający ze średniej 200 dniowej a także linię szyi formacji oRGR. Końcowe wzrosty powstawały jednak na coraz niższych obrotach co przemawiało za scenariuszem fałszywego wybicia. Za takim rozwojem wydarzeń opowiada także bycza formacja cup with handle na indeksie dolara.

Ponadto w dniu dzisiejszym otrzymaliśmy na SP500 gwiazdę wieczorną. Jest to wiarygodna formacja oznaczająca zmianę trendu na spadkowy. Ostrzeżeniem przed załamaniem formacji jest wzrost powyżej połowy dzisiejszego korpusu (poziom 1257 punktów, czyli także okolice SMA200), a potwierdzeniem zwyżka powyżej najwyższego punktu formacji.

Warszawski WIG20 nie zdołał pokonać linii szyi głowy z ramionami opisanej w ostatnim poście. Formacja jest zatem aktualna a jej zasięg zapowiada przecenę indeksu blue chipów do poziomu 1800 punktów.

Uwzględniając dzisiejszy przebieg sesji na Wall Street z dużym prawdopodobieństwem powinniśmy jutro obserwować wybicie dołem sygnalizowanego trójkąta na węgierskim BUX-ie.

Wszystkiego dobrego w Nowym Roku!

Aktualne pozycje:
- L SP500 1275 pkt

Zapiski spekulanta cz. 67 - SP500, US Dollar Index, WIG20, BUX

Szeroką konsolidację i kilka wybitych SL – tyle póki co przyniósł miesiąc grudzień. Wygląda na to, że na rozwiązanie sporu pomiędzy rynkowymi bykami i niedźwiedziami przyjdzie nam poczekać do nowego roku i dopiero wtedy SP500 uwolni się od strefy 1200 – 1250 punktów.

Dziś chciałbym przedstawić cztery indeksy i pokazać płynące z nich sygnały. Konsolidacje mają to do siebie, że nie trwają wiecznie a kierunek ich wybicia jest tylko jeden. I nie inaczej będzie tym razem.

Zacznijmy zwyczajowo od szerokiego indeksu amerykańskiego SP500. Indeks zdaje się poruszać w obrębie konsolidacji respektując opór w postaci średniej 200 sesyjnej. Obecnie możemy doszukać się odwróconej głowy z ramionami o zasięgu ok. 115 punktów. Trwałe wyjście indeksu ponad poziom 1157 punktów oznaczać będzie wybicie formacji. Co ciekawe poziom 1157 pkt. stanowi zamknięcie z 31 grudnia 2010 roku, czyli punkt odniesienia dla całego 2011 roku (zamknięcie 2011 roku w tych okolicach spowoduje zatem powstanie świecy doji na interwale rocznym). Średnia 200 sesyjna znajduje się natomiast 2 punkty wyżej – na poziomie 1259 punktów.

Ten byczy obraz rynku nie jest jednak potwierdzony przez indeks dolara, na którym utworzyła się inna znana formacja cenowa – cup with handle (filiżanka z uchem - http://www.investopedia.com/terms/c/cupandhandle.asp).

Formacja ta została już wybita a poprawa nastrojów w ostatnich dniach spowodowała przetestowanie wsparcia wynikającego z kształtu „ucha”, co jest dość częstym zachowaniem, podobnie jak testowanie linii szyi po wybiciu formacji głowy z ramionami. Tak byczy wyraz indeksu dolara źle wróży dla rynków choć w przeszłości zdarzały się okresy kiedy jednocześnie rósł indeks dolara oraz rynek akcji. Nie możemy zatem zakładać, że rosnący  dolar index oznacza na pewno wyprzedaż.

Przejdźmy teraz do warszawskiego WIGu 20. Tu sytuacja jest bardzo ciekawa ponieważ utworzona formacja głowy z ramionami wskazuje inny kierunek niż oRGR na SP500.

Optymizm z ostatnich dni przyniósł korektę do linii szyi. Proszę jednak zwrócić uwagę na niski wolumen, przy którym dokonała się ta kosmetyczna korekta. Dodatkowo indeks sWIG80 zanotował nowe roczne minima. Reasumując warszawski parkiet jest zdominowany przez niedźwiedzi obóz a zasięg wynikający z formacji głowy z ramionami na WIG20 wskazuje na poziom 1800 punktów.

Bardzo jestem ciekaw jak rozwinie się ta sytuacja i w którą stronę pójdą SP500 i WIG20. Najmniej prawdopodobnym scenariuszem jest realizacja obu formacji i przeciwne względem siebie ruchy na obu indeksach. Być może na jedną ze stron została lub zostanie przygotowana pułapka (fałszywe wybicie)?
W związku z dobiciem do linii szyi zdecydowałem się na S na WIG20 z poziomu 2175 punktów ze SL na poziomie 2205 pkt. SP500 cechuje dużo większa siła ale zobaczmy czy będzie w stanie wyłamać formację oRGR i jednocześnie pokonać średnią 200 sesyjną.

Na koniec węgierski BUX i trójkąt o zasięgu blisko 4000 punktów. S z poziomu 17 620 punktów, SL 17 920 pkt. W przypadku wybicia formacji górą pozycja zostanie odwrócona.

Aktualne pozycje:
- S WIG20 2175 pkt
- S BUX 17 620 pkt

- S Gold 1592$

Zapiski spekulanta cz. 66 - szersze spojrzenie na SP500

Dzisiaj nieco o analogiach - głównie w kreskach miesięcznych.

Analogia I. Pierwszy wykres przedstawia szeroki indeks amerykański SP500 w interwale miesięcznym oraz średnie 15 i 45 miesięczne.

Jak widzimy średnie te dobrze wpasowują się w wykres i rynek ewidentnie je respektuje. W 2007 roku po ustanowieniu szczytu długoletniej hossy rozpoczęła się 5 miesięczna wyprzedaż, która tymczasowo została powstrzymana przez silną średnią 45 miesięczną (kolor niebieski). Następnie miała miejsce korekta do poziomów średniej 15 miesięcznej (kolor czerwony), której SP500 nie zdołał już pokonać. To co działo się później możemy określić mianem panicznej wyprzedaży, której dołek został ustanowiony dopiero w 2009 roku. 

Obecnie obserwujemy bardzo podobne zachowanie indeksu. Po ustanowieniu szczytu w kwietniu nastąpiło również 5 kolejnych spadkowych miesięcy, które powstrzymała średnia 45 miesięczna. Od tego czasu obserwujemy korektę, która… ma problem ze sforsowaniem średniej 15 miesięcznej. 

Listopadowa świeca ma kształt doji i jest umiejscowiona tuż pod SMA15. To niepokojący sygnał, którego nie powinno się ignorować.

Analogia II. Poniższy wykres przedstawia indeks SP500 w interwale dziennym.

Analogia druga również ma bardzo niedźwiedzi wydźwięk. Proszę zwrócić uwagę na ogromny kanał trendowy, który umożliwił budowę ramion dla formacji RGR kończącej hossę w 2007 roku. Wyrysowując podobny kanał dla indeksu od 2010 roku widzimy duże podobieństwo i zagrożenie scenariuszem, zgodnie z którym jesteśmy w trakcie wykańczania prawego ramienia. 

Średnia 200 sesyjna. Na koniec chciałbym odnieść się do średniej 200 sesyjnej, która stanowi ważny punkt odniesienia dla inwestorów amerykańskich. Po ostatniej wyprzedaży rynek nie tylko zatrzymał się na średniej 15 miesięcznej ale jednocześnie w okolicach średniej 200 sesyjnej. 

Pierwszym krokiem do tego by niedźwiedzie analogie przedstawione w tym poście nie zaczęły się realizować jest w mojej opinii pokonanie przez SP500 średniej 200 sesyjnej. Wygląda na to, że ze względu na bliskość tej średniej dość szybko przekonamy się o bardziej prawdopodobnym scenariuszu.  

Do analogii, nawet tak bardzo czytelnych jak te powyższe, podobnie jak i do zależności statystycznych należy jednak podchodzić z należytym dystansem. Zaryzykuję stwierdzeniem, że wiedza ta składa się na nie więcej niż 5% przy podejmowaniu końcowej decyzji kup/sprzedaj. Analogie występują - ale nie są regułą. To samo tyczy się średnich stóp zwrotu, zmienności czy sezonowości. Dobrze jest wiedzieć, że mamy większe szanse na dodatnią stopę zwrotu w grudniu na podstawie danych historycznych ale nie może być to czynnikiem decydującym o naszych transakcjach. 

Trzeba mieć również na uwadze fakt, że w obliczu dużego zagrożenia i paniki do głosu mogą dojść przedstawiciele banków centralnych, którzy uruchomią maszyny drukarskie. Określiłbym to mianem asa w rękawie rynkowych byków. A może nawet jokera? Tak czy siak musimy być świadomi, że instytucje te są w stanie swoimi interwencjami nie dopuścić do spadków więc każdy ewentualny S powinien zostać wyposażony w stosowne stop lossy.

I żeby przez te niedźwiedzie kreski, obniżane ratingi i problemy z wypłacalnością nie ogarnął nas zbytni pesymizm - nie zapominajmy, że hossy rozpoczynają się wtedy gdy nie ma już czekających na nie.

Aktualne pozycje:

- brak

Dziesięć zasad zyskownej spekulacji na podstawie własnych doświadczeń.

Podstawowe pytanie na jakie moim zdaniem powinien odpowiedzieć sobie gracz giełdowy brzmi – ‘czy spekulacja sprawia mi przyjemność?’. Tak ogólnie,  abstrahując od tych wszystkich dni kiedy mam ochotę wyrzucić laptopa przez okno i kiedy giełda tak bardzo mnie irytuje – ‘czy to jest to co kocham robić?’.

Jeżeli uczestniczysz w obrocie giełdowym ponieważ rynki interesują Cię same w sobie, ponieważ odkrywanie zasad działania ich mechanizmów jest dla Ciebie ekscytujące, jeżeli fascynuje Cię ich zmienność i nieprzewidywalność to poniższy tekst przeznaczony jest dla Ciebie. Jeżeli natomiast jedyne co Cię trzyma w tej branży to wizja wielkich pieniędzy nakreślona przez reklamy w telewizji a spekulacja jest dla Ciebie niczym droga przez mękę, zastanów się nad sensem obranej przez siebie drogi póki na Twoim depozycie widnieją jakieś środki.

1. Inwestorze, kluczowa sprawa to świadomość trendu - wzrostowego, neutralnego (bocznego) lub spadkowego. Określ trend jaki panuje na wyższym interwale czasowym w stosunku do tego, na jakim zawierasz transakcje. Byki i niedźwiedzie zarabiają, a świnie idą na rzeź – brzmi powiedzenie. Jeżeli trend wyższy jest wzrostowy to bądź po długiej stronie rynku, jeżeli spadkowy - po krótkiej, nigdy odwrotnie. Co prawda ilość transakcji ulegnie przez to zmniejszeniu, bo można zarabiać na korektach, ale nie chodzi o to by grać często a dobrze! Podążaj za rynkiem i wiedz, że największe pieniądze zarabia się na wielkich trendach.

2. Opracuj plan gry, który będzie zgodny z Twoim postrzeganiem rynku. To niełatwy punkt, który często inwestorom zabiera nawet kilka lat. Dla przykładu tworzenie mojego planu gry zajęło mi ponad trzy lata. Obserwuj innych graczy, staraj się od każdego czegoś nauczyć. Przetestuj wszystkie możliwe rozwiązania - wskaźniki, oscylatory, systemy, szkoły i techniki – od tych mało skomplikowanych po możliwie najbardziej zaawansowane. W którymś momencie prawdopodobnie zdasz sobie sprawę, że najprostsze rozwiązania sprawdzają się najlepiej i powrócisz do tych początkowych, ponieważ zyski nie są ukryte we wskaźnikach tylko w Twojej głowie. Twój plan gry powinien określać moment wejścia w rynek i co najważniejsze - moment wyjścia z rynku. Za wszelką cenę trzymaj się swojego planu gry i nie naginaj jego zasad.

3. Zawierając transakcję wiedz ile możesz maksymalnie na niej stracić. Postaraj się by kwota ta nie przekraczała 5% Twojego depozytu (agresywne podejście). Zabezpiecz pozycję stop lossem i nie zmieniaj jego położenia jeżeli rynek idzie w niekorzystnym dla Ciebie kierunku. Stop loss raz ustawiony nie może być zwiększany ponieważ to pierwszy krok do tego byś zaczął siebie oszukiwać.

4. Miej opracowany plan zarządzania otwartą pozycją i przestrzegaj go.

5. Przestań myśleć o pieniądzach. Nie licz przyszłych, nieosiągniętych zysków. Jeżeli poniosłeś stratę nie interpretuj tego tak, że mogłeś sobie za to kupić laptopa czy samochód. Straty są elementem gry tak jak przy prowadzeniu firmy musisz liczyć się z kosztami stałymi. Jak najszybciej zacznij spekulować na realnym rachunku by pozbyć się strachu i nauczyć się patrzeć na depozyt jak na zwykłe liczby i procenty, bez emocji.

6. Nieustannie ucz się i rozwijaj w zakresie finansów oraz spekulacji. Rynki stale się zmieniają i nie możesz zostać w tyle. Metody, które stosujesz obecnie mogą z czasem stać się nieużyteczne. Czytaj książki poświęcone giełdzie i psychologii. Uważaj na informacje płynące z mass-mediów; nigdy nie sugeruj się prognozami zasłyszanymi w telewizji czy internecie. Śledź blogosferę - o wiele więcej się tutaj nauczysz niż od telewizyjnych "ekspertów" w garniturach. Uczestnicz w szkoleniach ale tylko tych organizowanych przez praktyków rynku.

7. Bądź pokorny wobec rynku. Nie wygrasz z nim - możesz się jedynie dostosować. Bądź przygotowany na każdą ewentualność! Pamiętaj, że jeżeli ktoś jest czegoś pewny na giełdzie, to znaczy że albo dopiero zaczyna, albo zaraz skończy. Wystrzegaj się efektu potwierdzenia.

8. Pamiętaj, że rynki dyskontują przyszłość ze średnio półrocznym wyprzedzeniem. To co dzisiaj czytasz w prasie i o czym słyszysz w telewizji zostało już uwzględnione w cenach. Patrz na nastroje tłumu i nie poddawaj się nim. Jeżeli na rynku panuje panika – szukaj okazji do kupna. Jeżeli tłum ogarnęła euforia - wiedz, że szczyt jest blisko. Spekuluj w oparciu o to co widzisz na wykresie a nie o to co myślisz (sytuacja fundamentalna). Rynki dużo dłużej mogą pozostać na irracjonalnych poziomach niż racjonalny inwestor może pozostać wypłacalny.

9. Analiza techniczna to sztuka, nie nauka ścisła. Tak jak lekarz musi poświęcić kilka lat na studia tak spekulant musi poświęcić kilka lat na analizę rynku i poznanie siebie samego. Nauka spekulacji to nauka o sobie samym, dlatego nie myśl, że po studiach ekonomicznych będziesz sobie świetnie radził na giełdzie. W tej branży przez drzwi sukcesu musisz przejść sam. Jeżeli masz szczęście to spotkasz mentora, który nakreśli Ci drogę. Jeżeli czujesz się zmęczony nie graj na siłę bo prawdopodobnie poniesiesz straty - wyjedź na odpoczynek bez laptopa by się zregenerować.

10. Zgodnie z badaniem przeprowadzonym w latach dziewięćdziesiątych przez psychologa K. Andersa Ericssona aby stać się ekspertem w danej dziedzinie należy poświęcić dziesięć tysięcy godzin ćwiczenia. Przemyśl to!

Aktualne pozycje:

- L SP500 1173 pkt (20%), SL 1211
- S SP500 1252 pkt